De welvaart heeft ons veel goeds gebracht, maar ook allerlei aandoeningen: stress, minder gezond eten, ziekte door straling en vervuiling. Yoga en ayurveda kunnen helpen verstandiger met onze gezondheid en welzijn om te gaan. Want wie wil dat nu niet? Een paar praktische inzichten over de preventie van welvaartsziekten.
De hele serie:
- introductie over Ayurveda en welvaartsaandoeningen
- welvaartsaandoeningen en vata dosha
- welvaartsaandoeningen en pitta dosha
- welvaartsaandoeningen en kapha dosha
Ayurveda wordt soms gezien als een oud systeem van natuurgeneeskunde. Het komt uit India en is dus afkomstig uit een andere klimaatzone en een andere cultuur vol andere gewoonten en gebruiken. Maar de wetenschapsfilosofie achter ayurveda is universeel en van toepassing op alle tijden en in alle omstandigheden, dus ook nu! Of beter: juist nu.
Dit wordt nogal eens over het hoofd gezien. Vooral als gevolg van een slechte basisinformatie over wat ayurveda eigenlijk is. Want vaak is van ayurveda niet bekend dat het op een heel eigen en gedegen wetenschappelijk systeem is gebaseerd.
Ayurveda over ‘moderne’ aandoeningen
Ayurveda – als geneeskundig systeem – werkt op basis van een duidelijk geformuleerd biologisch en fysiologisch systeem. Ook vandaag de dag – in een moderne context – geeft het heldere inzichten in het ontstaan en behandelen van wat we wel ‘moderne’ aandoeningen noemen.
Een andere aanduiding voor ‘moderne’ aandoeningen is ‘welvaartsaandoeningen’ of ‘welvaartsziekten’. ‘Welvaart’ verwijst hierbij naar een set van levens- en voedingsomstandigheden die typisch zijn voor een modern, westers leven.
Welvaartsziekten: leefstijl en voeding
In de recent toenemende aandacht voor welvaartsaandoeningen gaat steeds meer aandacht naar de rol die levensstijl en voeding daarbij spelen. Levensstijl en voeding zijn factoren die in de moderne geneeskunde soms ontkend of gebagatelliseerd worden.
In meer traditionele geneeskundige systemen spelen deze factoren juist vaak de hoofdrol in hoe ziekte ontstaat en zich ontwikkelt. En dat begint al vaak met op de juiste tijd eten, zorgen dat je ‘s ochtends na het opstaan voor ontlasting naar de WC gaat, enzovoorts.
zowel bij het ontstaan als bij de behandeling van veel aandoeningen spelen eerst leefstijl en dan voeding een hoofdrol.
In een aantal klassiek-ayurvedische teksten bepaalt de opbouw van het boek het belang van diagnose en behandeling. Een goed voorbeeld is Ashtanga Hridayam van de arts Vagbhata: de eerste hoofdstukken gaan over leefstijl en dagelijkse routine, de volgende over voeding. Pas hierna komen de behandeling en het inzetten van ‘medicinale remedies’. Kortom: zowel bij het ontstaan als bij de behandeling van veel aandoeningen spelen eerst leefstijl en dan voeding de hoofdrol.
Ook als het om welvaart gaat, is er niets veranderd. Sterker nog: juist door welvaart gaan ‘incorrecte’ leefstijl en voeding een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van veel aandoeningen. Om dat goed te begrijpen, moeten we eerst even kijken naar de kern van de ayurvedische biologie en fysiologie.De drie biologische managers
Ayurveda is bekend om de drie doshas: vata, pitta en kapha. Maar zelden wordt duidelijk aangegeven waar het hier bij die drie doshas om gaat. Ayurveda ziet de drie doshas als belangrijke en intelligente steunpilaren voor ons biologische systeem: ze helpen bij het reguleren van onze fysiologie. Je kunt ze zien als de drie biologische managers.
Ze vormen bovendien een buffer. Bijvoorbeeld als er bij de regulatie wat mis gaat, of invloeden van buitenaf een inbreuk zouden kunnen doen op onze vitale weefsels. Het zorgen voor een goed evenwicht van die doshas is een prioriteit in ayurveda.
Aandoeningen voorkomen met ayurveda en yoga
Juist dit helpt om ziekten te behandelen die nog niet ontstaan zijn. Een prachtige omschrijving van wat nu ‘preventie’ heet. Is de preventie niet goed, dan kunnen er allerlei verschillende aandoeningen ontstaan. Als deze zijn ontstaan door een moderne, westerse leefstijl en voedingspatroon, dan noemen we dit welvaartsaandoeningen of welvaartsziekten.
‘ayurveda helpt ziekten te behandelen die nog niet zijn ontstaan’
Belangrijke voorbeelden daarvan zijn obesitas, diabetes, voedselallergieën, luchtwegaandoeningen, hart- en vaatziekten, stress-gerelateerde aandoeningen, en psychologische aandoeningen zoals depressie, ADHD, burnout, enzovoorts.
Zowel yoga als ayurveda kunnen in deze moderne tijden met hun eeuwenoude kennis en ervaring zulke welvaartsaandoeningen helpen voorkomen.
Met ayurveda op zoek naar de ware oorzaak
Ayurveda is niet in eerste instantie geïnteresseerd in de namen van de aandoeningen: dit zijn de uiteindelijke manifestatievormen. Ayurveda wil juist meer weten over het begin en de oorzaak. Die ligt bij het uit evenwicht geraken van de ‘biologische managers’ – de drie doshas.
Ayurveda beschrijft welke oorzaken welke doshas uit balans kunnen brengen, én over hoe je dat kunt voorkomen.
Ayurveda beschrijft precies welke oorzaken welke doshas uit balans kunnen brengen. En hoe je dat kunt voorkomen! Deze kennis en de daaruit voortvloeiende richtlijnen zijn universeel en tijdloos. Ze gaan dus ook op bij de moderne welvaartsaandoeningen.
We nemen in deze serie per dosha een voorbeeld onder de loep. En we beginnen met wat wel de ‘koning van de drie doshas’ wordt genoemd: vata dosha. We kijken ook naar een paar eenvoudige tips vanuit yoga en ayurveda om vata dosha in evenwicht te houden.
Bekijk De Yogadokter voor meer over de drie dosha’s:
De hele serie:
- introductie over Ayurveda en welvaartsaandoeningen
- welvaartsaandoeningen en vata dosha
- welvaartsaandoeningen en pitta dosha
- welvaartsaandoeningen en kapha dosha
