De welvaart heeft ons veel goeds gebracht, maar ook allerlei aandoeningen: stress, minder gezond eten, straling en vervuiling. Yoga en ayurveda kunnen helpen verstandiger met onze gezondheid en welzijn om te gaan. Want wie wil dat nu niet? Een paar praktische inzichten en tips voor iedereen. Deel 2 over kapha.
De hele serie:
- introductie over Ayurveda en welvaartsaandoeningen
- welvaartsaandoeningen en vata dosha
- welvaartsaandoeningen en pitta dosha
- welvaartsaandoeningen en kapha dosha
Kapha dosha – obesitas en diabetes die snel in omvang toenemen
De derde en laatste biologische manager wordt in ayurveda de kapha dosha genoemd. Deze kapha dosha helpt bij het correct opbouwen en voeden van het organisme en al haar gespecialiseerde weefsels. Kapha dosha gebruikt daar de oerelementen – of bouwstenen – aarde en water voor. Met aarde en water kun je daadwerkelijk ‘metselen’ en bouwen, maar dat is binnen een lichaam en haar fysiologie niet zomaar een willekeurig werkje.
Het aanmaken van goede en frisse kapha
Het is een hele kunst voor het lichaam om voortdurend juist en gezond bouwmateriaal aan te maken en in te zetten. Lukt dat niet goed, dan kan het lichaam ineens geconfronteerd worden met iets dat te nat is, of juist te vast en te stevig, of een tekort dan wel een overschot eraan.
In ayurvedische termen heet het dat er ‘goede en frisse kapha’ aangemaakt dient te worden. Ook voor dit proces kent ayurveda een aantal simpele richtlijnen – ter ondersteuning van een goede functie van deze manager. De eerste daarvan is wederom vrij eenvoudig: als je je lichaam van goede bouwstoffen wilt voorzien, koop dan ook hoogwaardig in. Lijkt eenvoudig, maar is het vaak niet in de moderne wereld.
Als je je lichaam van goede bouwstoffen wilt voorzien, koop dan ook hoogwaardig in. Lijkt eenvoudig, maar is het vaak niet in de moderne wereld.
Hoogwaardige voeding voor hoogwaardige weefsels
Hoogwaardig betekent in de ayurveda niet alleen een goede herkomst, maar ook hoe het product verwerkt is. Het lichaam doet het goed op verse, maar wel recent bereide (met warmte of hitte) substanties, die – over het geheel genomen – niet te zwaar of te slijmerig of slijmvormend dienen te zijn.
Zo waarschuwt ayurveda expliciet tegen het teveel nuttigen van yoghurt, zeker op verkeerde tijdstippen (zoals tijdens koud en regenachtig weer, noch ‘s ochtends of ’s avonds genuttigd). Yoghurt blokkeert de kanalen, en leidt in het lichaam tot verslijming, slapte van lichaamsweefsels, koelte en dampende hitte tegelijkertijd.
Yoghurt blokkeert de kanalen, en leidt in het lichaam tot verslijming, slapte van lichaamsweefsels, koelte en dampende hitte tegelijkertijd.
Dergelijke condities zijn zeer eigen aan vele zogenaamde welvaartsaandoeningen – als een soort chronische situatie in het organisme – en kijk tegelijkertijd hoeveel mensen te pas en te onpas yoghurt (-producten) consumeren! Vaak gedreven door een marketing-machine die maar dingen over yoghurt blijft verkondigen die niet in overeenstemming zijn met de werking ervan in het lichaam.
De maag en longen: hoofdkantoor van kapha dosha
Iedere dosha heeft zijn hoofdkantoor: data zetelt in de dikke darm, pitta in de dunne darm en kapha in de maag. Van daaruit heeft kapha invloed op de longen en het hoofd. Maar vooral de longen staan onder directe invloed van kapha dosha: het is een nat gebied, waar de kwaliteit van die natheid een grote rol speelt. Teveel slijm en het wordt benauwd. Te weinig slijm en de longen gaan ‘droog’ piepen. Goede zorg voor kapha dosha in de maag betekent goede zorg voor de longen!
Kapha opruimen in de ochtendroutine
Een ander simpel voorbeeld is het omgaan met je eigen kapha dosha opruimingsacties in de ochtend: het lichaam wil ’s ochtends zich ontdoen van overmatig slijm, met name in het hoofd, omdat daar de zintuigen en het denken weer hun werk moeten gaan doen. In de dagelijkse routine volgens ayurveda, staat het het hoofd ontdoen van nacht-kapha centraal, ná de wc–routine en vóórdat er weer ontbeten wordt (zie vorige twee delen van deze serie over data en pitta dosha) en heeft daar een hele reeks technieken voor naar voren geschoven:
- tanden poetsen met bepaalde kruiden
- tongschrapen
- oogpoeder gebruiken
- reinigende neusdruppels toedienen
- gorgelen met warm water
Chronische verkoudheid voorkomen
Allemaal ter ondersteuning van de kapha manager en dus ter voorkoming van allerlei mogelijke klachten (bijvoorbeeld de bekende verkoudheid waar veel mensen chronisch last van hebben). En ook ter verlichting van al bestaande chronische condities die hun oorsprong hadden juist in een verwaarlozing van dit belangrijke punt wat betreft een goed onderhoud van de kapha dosha.
Goede voorbeelden van complexremedies die kapha dosha ondersteunen in het aanmaken van goed, gezond en sterk weefsel, zijn met name te vinden – als het gaat over welvaartsaandoeningen – op het gebied van obesitas en diabetes. Soms nemen inmiddels zeer bekende kruiden zoals geelwortel of kaneel daarbij een belangrijke plaats in.
Plantaardige remedies
Tot slot een aantal goede plantaardige remedies om een verstoord kapha weer in evenwicht te brengen (een aantal hiervan kunnen ook effectief bij verschillende soorten hoest worden ingezet):
| Kruid/Remedie |
| Vasa (Adhatoda vasica) |
| Yasthi Madhu (Glycyrrhiza glabra) |
| Kaneel (Cinnamomum verum) |
| Kardemom (Elettaria cardamomum) |
| Kruidnagel (Syzygium aromaticum) |
| Tulsi (Ocimum sanctum) |
| Nilagiri (Eucalyptus globulus) |
| Vacha (Acorus calamus) |
| Pippali (Piper longum) |
Kruidenremedies voor kapha en de longen
De hele serie:
- introductie over Ayurveda en welvaartsaandoeningen
- welvaartsaandoeningen en vata dosha
- welvaartsaandoeningen en pitta dosha
- welvaartsaandoeningen en kapha dosha
