Grote kans dat je het woord ayurveda al eens voorbij hebt zien komen. Niet alleen omdat het al meer dan 5.000 jaar oud is, maar ook omdat het aan bekendheid en populariteit aan het winnen is in Nederland en de rest van de westerse wereld. Ontdek hoe je volgens ayurveda gezond blijft.
Wat is Ayurveda?
Ayurveda komt oorspronkelijk uit het oude India en betekent letterlijk “Wetenschap van het leven”.
Er zijn bronnen die zeggen dat ayurveda de oudste geneeskunde ter wereld. is. In ieder geval wordt de wijsheid, wetenschap en de praktische toepassing ervan vandaag de dag nog steeds beoefend en toegepast.
Wat maakt ayurveda anders dan de moderne geneeskunde?
Ayurveda heeft als doel ziekten te genezen, maar richt zich met name ook op het voorkomen van ziektes: voorkomen is beter dan genezen. De moderne geneeskunde is er voornamelijk op gericht om symptomen, die voortkomen uit ziekte, te bestrijden.
Je zou ayurveda dus ‘preventieve gezondheidszorg’ kunnen noemen. Daarbij wordt gekeken naar lichaam én geest; vanuit een holistisch perspectief dus.
Balans is daarbij een sleutelwoord, want als je in balans bent, ben je gezond. Ayurveda kijkt daarbij echt naar de unieke individu. Die balans is dan ook voor iedereen anders.
Hoe weet je dat je gezond bent?
Volgens ayurveda zijn er een aantal punten waaraan je kunt concluderen of je wel of niet in balans (en dus gezond) bent. Twee belangrijke lichaamsdelen waar veel informatie te winnen valt zijn de pols en de tong.
Polsdiagnose
Een vaidya (ayurvedisch arts) kan al in een vroeg stadium aan je pols voelen dat je uit balans bent. Dit kan zelfs al voordat je zelf ergens last van hebt. Daardoor kun je vroegtijdig werken aan herstel van je gezondheid, zonder klachten te krijgen.
Tongdiagnose
Een ander belangrijke graadmeter van je gezondheid is je tong. Deze hoort roze te zijn, zonder witte/gele/bruine aanslag. Ook bijvoorbeeld een droge tong vertelt je dat je uit balans bent.
De drie dosha’s: vata, pitta en kapha
Volgens ayurveda is ieder mens uniek. Toch heeft iedereen de drie dosha’s in zich; vata, pitta en kapha, zij het in een andere verhouding. De drie dosha’s zijn drie ‘krachten’ die elk hun eigen functies hebben in het lichaam. Zo is vata onder andere verantwoordelijk voor beweging, pitta bijvoorbeeld voor transformatie en kapha onder meer voor bescherming.
De dosha’s zijn opgebouwd uit deze vijf elementen:
- Vata: is opgebouwd uit de elementen ether en lucht.
- Pitta: is opgebouwd uit de elementen vuur en een beetje water.
- Kapha: is opgebouwd uit de elementen water en aarde.
Daarbij horen ook bepaalde kwaliteiten:
- Vata – lucht, licht, koud, droog en beweeglijk
- Pitta – vuur, warm, principe van transformatie
- Kapha – water & aarde, koud, vochtig, geeft structuur
Vanuit het Sanskriet vertaalt, betekent dosha “Dat wat verandert”. De krachten vata, pitta en kapha zijn dan ook voortdurend aan verandering onderhevig. Voeding en alles wat je ervaart heeft invloed op de drie dosha’s.
Je constitutie – wat is jouw blauwdruk?
Op het moment dat je wordt geboren heeft jouw lichaam een bepaalde blauwdruk. Je hebt een unieke verhouding aan vata, pitta en kapha (de dosha’s) in je lichaam. Dit is jouw constitutie en bepaalt wie jij bent als persoon; qua uiterlijk en innerlijk.
Doordat we allemaal anders opgebouwd zijn qua dosha’s en elementen, kunnen we gemakkelijk verklaren waarom we allemaal een andere lichaamsbouw, type huid, soort haar, maar ook persoonlijkheid, enzovoort, enzovoort, hebben.
Hoe blijf je gezond?
Wanneer je weet wat jouw constitutie is en als je weet wat jouw dosha’s in en uit balans brengen, kun je je leefstijl en eetpatroon daar op aanpassen. Want zolang de balans in jouw lichaam hetzelfde is als op het moment dat je werd geboren, ben je in balans en dus gezond.
Wat voor type ben jij?
Om erachter te komen wat jouw constitutie is kun je het beste een afspraak maken bij een getrainde ayurveda-arts of -therapeut om je pols te laten voelen. Ook kun je online een constitutietest doen en ontdekken wat voor constitutie-type jij bent.
Wanneer jij veel vata hebt, ben je een vata-type. Heb je veel pitta, dan ben je een pitta-type. Als je het meeste kapha hebt, ben je een kapha-type. Maar het hoeft niet zo te zijn dat één dosha de overhand heeft; je kunt ook een combinatie van twee of drie overheersende dosha’s hebben. Bij een combinatie van twee dosha’s, kun je bijvoorbeeld Vata-Pitta, Pitta-Kapha of Vata-Kapha zijn. Heb je veel van alle drie de dosha’s, dan heb je een Tridosha-constitutie (Vata-Pitta-Kapha).
Ayurveda en de spijsvertering (agni)
In ayurveda is je spijsvertering heel belangrijk. Het is volgens ayurveda dan ook de plek waar ziekten ontstaan en/of voorkomen worden. Zolang je agni (spijsverteringsvuur) goed werkt, kan je lichaam alles optimaal verteren en ontstaan er geen afvalstoffen die je uit balans brengen. Wanneer je vuurtje echter minder goed werkt, kunnen er wel onverteerbare afvalstoffen ontstaan die voor onbalans (en uiteindelijk ziekte) kunnen zorgen.
Hoe je spijsvertering werkt is onder andere afhankelijk van wat je constitutie is. Het is dus belangrijk om te weten wat voor type jij volgens ayurveda bent. Wanneer je dat weet, kun je je voeding en leefstijl aanpassen op jouw spijsvertering.
Herstellen van je balans
Wanneer je dosha’s uit balans zijn, is er niet direct reden voor paniek. Vaak kan je met simpele tips en adviezen je balans alweer herstellen. En daar hoeven niet eens altijd medicijnen aan te pas te komen.
Drie eenvoudige maar effectieve tips:
- Neem elk half uur een paar slokjes heet water
- Duik wat vroeger je bed in
- Eet regelmatig (warm) en een gebalanceerde maaltijd
Ook door ayurvedisch te koken, kun je werken aan het in stand houden of herstellen van je balans. Ayurvedisch koken houdt in dat je je eten (subtiel) aanpast, zodat het voor jou beter te verteren is. Voor kapha kun je bijvoorbeeld extra kruiden en specerijen toevoegen, maar producten als zuivel beter weglaten. Pitta kan beter niet te pittig eten en vata heeft over het algemeen meer voedende voeding nodig, zoals extra ghee. Er bestaan diverse ayurvedische kookboeken waarin recepten staan specifiek voor jouw dosha.
Ayurvedische producten
Gebaseerd op de kennis en remedies van ayurveda biedt Pranayur in haar webshop diverse producten die je gezondheid en levensenergie ondersteunen.
