Ze zijn een van de bekendste manieren van zelfexpressie en hebben zelfs het vermogen om je gemoedstoestand te beïnvloeden: mudra’s. We kennen allemaal de boeddha met verschillende handposities. Maar ook de opgestoken middelvinger kun je een mudra noemen.
Het woord mudra kent vele betekenissen. Vertaald betekent mudra gebaar, een mystieke houding, een bezegeling of de duiding van een symbool. Het begrip mudra wordt vaak in verband gebracht met vinger- en handoefeningen. Er zijn echter ook standen van ogen, voeten, lichaam en ademhaling die als mudra aangeduid kunnen worden.
Een bekende Amerikaanse yogadocente noemde lichaamshoudingen zelfs bodymudra’s. Door een symbolische houding van de ogen, voeten, handen en/of het lichaam aan te nemen beeld je enerzijds een bepaalde bewustzijnstoestand uit en anderzijds kan dezelfde houding een bepaalde bewustzijnstoestand bewerkstelligen.
Mudra’s veranderen je bewustzijn
Een voorbeeld hiervan is de bekende yogahouding de Krijger II (Virabhadrasana II zie index). Deze houding drukt kracht, onverschrokkenheid, bereidwilligheid tot moedige daden en fierheid uit. Als je regelmatig en vol overtuiging deze houding oefent zal je na verloop van tijd een verandering in je bewustzijn gaan opmerken. Hatha yoga kent vijfentwintig mudra’s. Hieronder vallen o.a. oogstanden, lichaamshoudingen en bandha’s (afsluitingen).
Mudra’s over de hele wereld
Het is niet meer na te gaan waar mudra’s oorspronkelijk vandaan komen. Je vindt ze over de hele wereld. Handgebaren zie je bijvoorbeeld overal. Denk daarbij maar aan een aantal gebaren waarmee wij onze emoties tot uitdrukking proberen te brengen, ons verhaal levendig maken of aanwijzingen geven. Voorbeelden hiervan zijn: elkaar de hand schudden, op je voorhoofd tikken, in de handen klappen als teken van bijval, naar iets wijzen of je vuist ballen. Ook ons lichaam drukt zichzelf uit door middel van een houding. Denk daarbij aan naar voren schieten of achteruit deinzen, je armen over elkaar heenslaan als de situatie niet veilig voelt of je zijwaarts keren om het ‘gevaar’ af te wenden.
Mudra’s in India
In India zijn mudra’s een vast onderdeel van religieuze handelingen. Binnen de Indiase dans worden hele drama’s woordeloos uitgevoerd door middel van hand-, oog-, lichaams- en voetmudra’s. Ook binnen het Boeddhisme spelen mudra’s een belangrijke rol. Vanuit een hele oude traditie traditie kent dus ook yoga diverse mudra’s.
Yogi’s weten al eeuwenlang hoe je enerzijds emoties en gevoelens zoals verdriet, vreugde, woede, compassie en overgave in gebaren tot uitdrukking kunt brengen en anderzijds hoe je met gebaren de eigen psyche positief kunt beïnvloeden.
Het voortdurend aanschouwen van het schone, grote en kleine maakt onze geest liefdevol en gelukkig.
J. Burckhart
Door Tara Visser
